SELS, Luc

Openingsrede Academiejaar 2021-2022 aan de KU Leuven

…
De woke-beweging heeft racisme, discriminatie en ongelijkheid duidelijk op de agenda gezet en dat is een niet geringe verdienste. Ik ga er ook graag in mee zolang woke staat voor awake, voor meer bewustzijn over en gevoeligheid voor de diversiteit in de samenleving, voor een geduldig streven naar warme inclusie. Maar ik pas, en al zeker in het academisch milieu, als het intolerant en militant wordt, met een gebalde vuist en een schijn van morele zuiverheid. Natuurlijk kan morele verontwaardiging belangrijk zijn om verandering op gang te brengen. Denk aan de affaire Dreyfus. Maar verontwaardiging mag niet ontaarden in een morele paniek die argumenten en nuance wegveegt waardoor het proces van mensen al gemaakt is voor het debat kan starten. Op soortgelijke manier gaat vandaag, vooral in Angelsaksische universiteiten, een ongezonde druk naar ideologische conformiteit uit van de extreme fracties van de woke-beweging en van een dekoloniseringsdiscours dat bij momenten agressief overkomt.

Niet alleen komt dan de vrije meningsuiting onder druk te staan. We vergooien ook kansen om echt progressie te maken en via kritische analyse en ordentelijk debat samen een moeizame weg vooruit te zoeken. Natuurlijk vraagt dekolonisering aandacht en moeten we meer oog hebben voor niet-Westerse perspectieven in wat we doceren. En de klemtoon op diversiteit en inclusie kan niet sterk genoeg zijn. Maar nu is er soms te weinig ruimte, te weinig nuance: je bent woke of je bent een toonbeeld van ‘blanke zwakheid’ of ‘kolonialistische rationaliteit’. Dan is er géén debat meer mogelijk: dat kan enkel resulteren in fragmentatie en polarisatie en dat is niet het beeld dat ik heb van een universiteit.

…..