TERLOUW, Jan

De koning van Katoren

…..
‘We zullen het leren,’ zegt de burgemeester, die op het standbeeld van Gatsonius de Dove, de uitvinder van het gehoorapparaat, is gaan staan. ‘We zullen de beste zangers van het land worden. Dankzij deze Stach hier, deze heerlijke jongen, wie het gelukt is. Hier, kom naast me staan en vertel ons hoe je het hebt gedaan.

‘Ik heb geluisterd naar de plannen van wethouder Moven en wethouder Blankert en u, meneer de burgemeester. Een beetje van dit, een beetje van dat, het kon niet missen. Enfin, het belangrijkste is dat hun stembanden nu geknapt zijn.’ ‘Maar hun jongen,’ zegt de burgemeester, ‘als hun jongen groot zijn, zullen die niet weer hetzelfde doen?’

‘Ik hoop het niet,’ zegt Stach. ‘Hun ouders kunnen niet meer voordoen op welke ene toon ze moeten schreeuwen, dus ik denk dat ze allemaal door elkaar gaan kwetteren, net als andere vogels en mensen. En als ze weer zo oorverdovend gaan fluiten, dan weet u nu wat u eraan moet doen.’

…..
“Blijf maar rustig liggen, mevrouwtje.”

Zij gehoorzaamt, al lang blij dat hij nu niet zal zien wat een sjofele nachtjapon zij aan heeft. De Tara neemt een soort leeslens uit zijn tas en bestudeert haar neus.

“Stakare onissimum plastaroze,” mompelt hij.

“Wat is het, Tara?” vraagt de burgemeester ongerust.

”Plastaroze, varietario cinearum.”

“Oh juist, zegt de burgemeester, die niets wijzer is geworden.

“Vanavond kunt u een medicijn afhalen. Twee maal daags dun mee insmeren. Over precies een week is het over (…)”

…..

Een politiek gebaseerd op vertrouwen en gericht op de toekomst

Toen ik een kind was, was het oorlog. De Tweede Wereldoorlog was van mijn 7de tot mijn 13de jaar.

En toen het voorbij was, toen ik student was, toen ik mijn dienstplicht vervulde, toen ik mijn eerste onderzoeksbaan kreeg, toen was Nederland wat je noemde in wederopbouw. De huizen werden hersteld, de kerken, de andere gebouwen.

Maar vooral waren we de welvaartsstaat aan het bouwen. De AOW kwam tot stand, het ouderdomspensioen voor iedereen. En het Ziekenfonds, de ziektewet, medische zorg voor iedereen, dat gebeurde.

En in die tijd zat ik met mijn jonge gezin, we woonden in een singelhuis in Utrecht. En overal hingen touwtjes uit de brievenbussen. De kinderen konden gewoon de voordeuren opentrekken en bij elkaar binnenlopen, volwassenen ook.

We vertrouwden elkaar. En we zeiden ‘make love not war’.

We hadden natuurlijk kritiek op de regering en we vonden dat de dingen anders moesten, maar we wantrouwden ze niet. De regering had moreel gezag in die tijd. En nu is het 2016 en er zijn heel veel dingen veranderd.

Laat me twee dingen noemen:

Ten eerste de groei van de welvaartsstaat, prachtig natuurlijk. We zijn welvarend geworden maar als nevenverschijnsel zijn we de aarde aan het verwoesten.

We hebben een ongelooflijke plastic soep in drie oceanen teweeggebracht. Op vijf plekken in drie oceanen drijft een plastic massa ter grootte van duizenden vierkante kilometers en we hebben die oceanen ook nog voor meerdere vissoorten overbevist.

We hebben oerwouden gekapt, we hebben landbouwgronden verschraald, we hebben de biodiversiteit, dat wil zeggen de variëteit in planten en dieren sterk verminderd. Heel veel diersoorten en plantensoorten zijn uitgestorven door menselijk ingrijpen.

We hebben kans gezien om de CO2 concentratie in de lucht hoger te maken dan die in miljoenen jaren is geweest. En toen dat zolang geleden plaatsvond, toen was het ongeveer vijf graden warmer op aarde. Toen was het zomers dooi op Antarctica. Toen groeiden de palmbomen op Groenland. Toen was de zeespiegel meters en meters hoger. En dat gaat weer gebeuren als we niet ophouden met olie, kolen en gas te verbranden en andere dingen te doen die heel best anders kunnen.

Het andere punt dat ik wil aansnijden is het volgende: er hangen geen touwtjes meer uit de brievenbussen.

We vertrouwen elkaar niet meer. Een ondernemer zei pas tegen me: “wat ik vroeger met een handdruk bekrachtigde, dat gaat nu met vijf contracten”. Een ander zei: “als ik nu een brug moet bouwen dan heb ik meer juristen nodig dan ingenieurs”.

En de overheid vertrouwt ook de bevolking niet meer. Alles wordt dichtgeregeld. Als de burgers zich maar keurig aan de regeltjes houden dan is het oké. Een eigen initiatief, eigen verantwoordelijkheid nemen, wordt helemaal niet op prijs gesteld. Lijsten invullen en als die kloppen dan is het in orde.

Burgers vertrouwen ook de politiek niet meer. Als een meneer Monasch uit het programma waarop hij is gekozen en de fractie waaruit hij is gekozen, stapt dan gaat hij niet weg maar dan blijft hij zitten. Er zijn zes fracties in de Kamer, zes, van mensen die uit hun programma, uit hun fractie zijn gestapt en zijn blijven zitten. Wat denk je dat de bevolking daarvan vindt? Dan zegt de bevolking: zie je wel, de politiek is onbetrouwbaar.

Kijk naar de verkiezing van Trump in Amerika. Trump heeft een schandalige, platvloerse campagne gevoerd. Hij heeft vrouwen beledigd. Hij heeft andere groepen beledigd: Mexicanen, islamieten. Hij ontkent dat er een klimaatprobleem is. Terwijl wetenschappers dat al 20 jaar weten. En terwijl een jaar geleden in Parijs bijna 200 landen dat hebben bevestigd, waarbij Amerika. Nee, nee, nee zegt Trump, er is geen klimaatprobleem. Hij weet natuurlijk prima dat het anders is maar het komt hem politiek niet uit. Weg met de feiten, leve mijn politieke belangen.

En waarom hebben de burgers dan toch op hem gestemd? Zien ze dit dan niet? Natuurlijk zien ze dat. Dat ziet de burgerij precies, prima, dat dit onbetrouwbaar is. Waarom stemmen ze dan toch op hem? Ik denk omdat ze denken, ja de andere partij is ook niet betrouwbaar. Die heult met Wall Street en vertelt het ons niet. Ik vertrouw de politiek niet. Nou dan neem ik maar degene die ik denk dat mijn belang het beste dient.

Je hebt hetzelfde gezien met de Brexit. De politiek zei: mensen doe dat niet, het is slecht voor het land, het is slecht voor uzelf. Maar de burgerij zei: ik vertrouw jullie niet dus ik stem wel voor de Brexit, in meerderheid. We vertrouwen elkaar niet meer.

Maar even terug naar het klimaatprobleem. Wat is nou eigenlijk het probleem? Is dat een technisch probleem? Kunnen we geen duurzame energie uit alles wat de zon oplevert, maken? Ach, mensenlief, we kunnen toch alles.

We kunnen gaatjes graven op Mars. We kunnen operaties doen via bloedvaten. We kunnen internet bouwen. We kunnen ogen repareren met laserstralen. We kunnen bijna alles. Zouden we dan werkelijk niet uit die overvloed van zonne-energie een beetje elektriciteit kunnen maken?

Simpel. Is het dan een economisch probleem? Nauwelijks. Allerlei analyses laten zien, het schept heel veel werkgelegenheid. En over een ding zijn de analyses het eens: als je het niet doet, kost het later een veelvoud van wat het nu kost.

Wat is dan het probleem? Als het niet technisch is, als het niet economisch is? Het is natuurlijk politiek. Politiek en maatschappelijk. De politiek moet het oplossen, ja. Maar de politiek kan het alleen maar oplossen met de bevolking samen, in een vertrouwensdemocratie. Want dat hebben we.

Een politiek gebaseerd op vertrouwen. Je kiest mensen om voor vier jaar te regeren. En als het vertrouwen zo laag is geworden, dan is dat een groot, groot probleem. Hoe los je het op? Ik denk in de eerste plaats de politiek. Ik zeg tegen alle politici in Nederland en in het buitenland: mensen wees integer, wees onkreukbaar en vooral draag uit dat je er bent om het publieke belang te dienen. En wat is het publieke belang?

Het publieke belang, is het belang van de toekomst, van de jeugd. Die hier zit. Het is het belang van de toekomst voor een leefbare aarde voor de jeugd. Daarom politici, doe dat. Laat zien, je bent er voor het publieke belang. Je bent ervoor de jeugd op een aarde te laten leven die zichzelf kan herstellen en ook een jeugd waarin we elkaar weer vertrouwen. Waar de touwtjes weer uit de brievenbus hangen.

…..