SPELEERS, Reimond

Lange beschouwingen … ( Nieuwe Gids 1939 )

…..
En óp dit keerpunt ontstond nu ook de verwarring waarop de inleider doelt: Het is klaar dat, eens het Vlaams-nationaal bewustzijn ontwaakt, de grondgedachte dezes logisch leiden moét, wil het zijn doelwit bereiken: de veiligstelling der Vlaams-nationale cultuur, naar een gezamenlijke poging van alle Vlaamsminnenden, van alle strijdende Vlamingen, naar het opruimen van dit staatsbestel, dat niet alleen heeft verwaarloosd de cultuur van zijn ‘Vlaamse volksdeel’, veilig te stellen tegenover de gevaren die dringen van uit het Waalse volksdeel waarmee het verplicht is samen te leven, wiens cultuur bovendien geschoord en geschraagd wordt door de machtige cultuurinvloed van het verwante Franse volk dat zich niet ontzegt, openlijk en bedekt, door alle middelen (pers, literatuur, decoraties, subsidies enz.) in de strijd in te grijpen, doch dat bovendien sedert het ontstaan van de staat, naar de richtlijnen van Charles Rogier (of men de hem toegeschreven brieven aan Lord Palmerston en Raikem voor apocrief of voor werkelijk bestaande aanziet verandert aan de zaak niets) gedurende honderd jaar er naar gestreefd heeft de Vlaamse taal en beschaving te vernietigen en althans waar dit niet gelukt is, haar opgang heeft belemmerd.

De verspreiding der Vlaamsvoelende en strijdende Vlamingen over de staatspartijen is de voornaamste oorzaak dezer verwarring: De overgrote meerderheid der Vlaamsgezinden staan in de schoot de Katholieke partij, cultureel en politiek: dit kunnen wij niet ontkennen; zij willen en terecht, vooraf en vooraan hun Katholieke geloof, en daarnaast hunne Katholieke belangen bevestigen. De massa der partijleden zijn van meet af aan Vlaams: de landbouwers en de arbeiders, de geestelijken, de monniken, de Katholieke gezagdragers van gemeente, provincie en staat. Eén woord der leiders dezer staatspartij en de leden volgen als één man. Met de hulp van het V.N.V., wier leden bijna uitsluitend even vrome Katholieken zijn, zijn ze bij machte in het parlement iedere Vlaamse hervorming door te drijven voor dewelke ze zich inspannen, alle Waals-franskiljonse-liberale samentrekking der krachten ten spijt. Echter, al is het getal geslonken der franskiljons bij hun kiesvee, te veel franskiljons bezetten nog de leiding: de partijleiding zal dat reddende woord niet spreken: zij weet dat bij een federalistische inrichting van België, de regeringsmacht wel in hun hand zou komen in Vlaanderen, doch vreest dat in Walenland de Katholieke minderheid haar invloed op het staatsbeleid zou verliezen.

…..
Ik ben niet gelukkig geweest in dat Institut St. Joseph. Te Hamme-lez-Termonde was het onderwijs in het Vlaams gegeven geworden en onze knappe ‘meester’ had ons heel wat geleerd wat dáár niet op de leerrooster stond, ook wat Frans. De Vlaamse proefondervraging over de verschillende leervakken, toen moeder mij ter opneming als leerling in het ‘Institut’ aanmeldde, was gunstig uitgevallen, en ook mijn Frans was theoretisch voldoende gebleken. En men plaatste mij in de hoogste ‘Franse’ klas, gegeven door E.H. Firmin van der Snickt. Dat ik zeg ‘Franse’ klas wil niet zeggen, dat, ware de proefondervraging voor Frans niet geslaagd, ik in een ‘Vlaamse’ klas ware terecht gekomen. Er waren geen Vlaamse klassen in l'Institut St. Joseph; zelfs niet voor de drie of vier kleuterklassen. Het Vlaams was goed voor de Catechismusles en voor het uurtje onderwijs te week ‘en langue flamande’.

…..