ANONIEM – Mariken van Nieumeghen


Mariken van Nieumeghen
…..
Mariken

Wat ghelieft u heer oom?

Die oom

Hoort kint, slaet mijnder woorden goom:

Ghi moet nae Nimmeghen nemen u vertreck

Om ons provande te halen, wi hebbens ghebreck

Van keersen, van olie in die lampe te doene,

Van azine, van soute ende van enzoene

Ende van solferpriemen soe ghi selve ontcnoopt.

Daer zijn acht stuvers; gaet henen, coopt

Te Nimmeghen van dies wi hebben breke.

Tesser nu iuyst mertdach vander weke,

Te bat suldi vinden al dat u ghereyt.

Mariken

Heer oom, tot uwer onderdanicheit

Kent mi bereet in alder (mate).

Die oom

Om tavont weder thuys te sine werdet te late

Ende tes van hier te Nieumeghen twe groote milen

Ende tes nu tien uren of daer toe bet.

Hoort kint, eest dat ghier so lange let

Dat u dunct dat ghi met schonen daghe

Niet gheraken en sout tuwen behaghe,

Blijft daer vri te nacht, ick werts te gherustere

Ende gaet slapen tot uwer moeyen, mijnder suster(e),

Die en sal u om eenen nacht niet ontsegghen.

Ick hebt liever dan dat ghi doer haeghen ende heggen

Thuys by doncker sout comen alleene,

Want den wech en es van bo(e)ven niet alte reene,

Ende ghi sijt een schone, ionghe lustighe maecht,

Men soude u lichtelijck aenspreken.

Mariken

Heer oom, soot u behaecht,

So sal ick alle dinghen doen, ende niet el.

…..
Die duvel
Schoon kint, en vreest grief noch smerte,
Ick en sal u hindere, grief noch quaet doen,

Maer ick ghelove u, wildi na mijnen raet doen

Ende met mi gaen, wilt dit onthouden nauwe,

Ick make u eer lanc der vrouwen vrauwe.
Mariken
Vrient, ick sitte nu rechs also ghesint,

So beroert ende soo ontstelt van engienen

Doer die schimpighe woerden die ic sonder verdienen

Heb moeten lijden: hoere, schueke ende teve

Dies ic mi alsoe lief den viant overgheve

Als Gode, want ick sitte half sonder sin.
Die duvel

Bi Lucifer, tes noch al ghewin!

Si heeft de beroerte te deghe op ghesopen;

Si sit noch even versteent in wanhopen.

Nu soudic hopen, te min so claech ic nu,

Dat ic niet missen en sal.
(Tot Mariken )
Scoon kint, noch vraech ick u,

Oft ghi met mi versamen wilt in ionsten?
Mariken
Wie sidi, vrient?
Die duvel
Een meester vol consten,

Nieuwers af falende, wes ic besta.
Mariken
’t Comt mi alleleens met wien dat ick ga,

Also lief gae ic metten quaetsten als metten besten.
Die duvel
Wildi u liefde te mi werts vesten,

Ick sal u consten leeren sonder ghelijcke,

Die seven vrie consten: rethorijcke, musijcke,

Logica, gramatica ende geometrie,

Aristmatica ende alkenie,

Dwelc al consten sijn seer curable.

Noyt vrouwe en leefde op eerde so able

Als ic u maken sal.
Mariken
So moetti wel zijn een constich man.

Wie sidi dan?
Die duvel
Wat leyt u daeran?

Wie ick ben en soudi met rechte vraghen niet.

Ick en ben die beste van mijnen maghen niet,

Maer u dat ic nemmermeer niet dan jonste en toge.
Mariken
Hoe heeti, vrient?
Die duvel
Moenen metter eender ooghe,

Die wel bekent es met veel goede ghesellen.
Mariken
Ghi sijt die Viant vander hellen.
Die duvel
Wie ick ben, ic ben emmer ghejonstich tot u.
Mariken
Ick en hebbe oeck van u ancxt, vrese noch gru;

Al quame Luycefer selve uuter helscher ghewelt,

Ick en souder niet af vervaert sijn, so ben ic gestelt;

Ick ben onghequelt van allen anxten.
…..
Mariken
O memorie, verstandenisse, waerdi dinckende

Op dleven daer ick mi nu in ontdraghe,

Het soude u duncken sondich ende stinckende.

Ghi laet die claerheyt der hemelen blinckende

Ende gaet den wech der hellen, vol meshage.

Ick sie ende mercke meest alle daghe

Es hier yemant om mi ghequetst of doot

Ende ick weet wel, desen Moenen, dat es de plaghe,

En es vanden besten niet, dit es den noot.

Ic ghevoelt wel, al en seyt hijs niet al bloot,

Dat een viant moet wesen of niet veel betere.

O moeye, moeye, u fel verwiten groot,

Sal mi maken een verdoemt sletere,

Eewelijc uuter gracien vanden hoochsten wetere.

Ey lasen, al eest voor mi wat claghelijcx,

Ick ben te verre, al woudick mi te keeren pooghen.

Ic plach ooc Maria te dienen daghelijcx

Met bedinghen oft anders iet behagelijcx,

Ende die devocie es oec al vervloghen,

Ende oec en wil (hi) se mi niet ghedoghen,

Ende dat ic mi seghenen soude en gedoecht hi ooc niet.

Daerbi soumen oec ghevoelen moghen

Dat hi quaet es, omdat hi tseghenen vliet.

Wat wil ic ooc achterdencken, besiet doch, siet,

Tes nu te verre comen om achterdincken.

Hola, ic hebber ghinder twee bespiet

Die ic ghisteren dach stelde om scincken ende drincken;

Daer wil ic mijn keelken laten clincken.

…..

Tante

Dag, duivel! Hoe branden de helse vuren?

Zeg, juffrouw, wat heb jij hier te maken?

Marieke

Mijn oom stuurde mij om allerlei zaken,

om druivensap, mosterd, om kaarsen, azijn

en wat er bij ons nog meer nodig mocht zijn,

naar de stad, maar voor ik het kon belopen

en alles had kunnen vinden en kopen,

werd het zo laat. Als het u niet ontrieft,

Maak mij dan een bed op, alstublieft.

Ik kan nog naar huis gaan, maar in de nacht

worden meisjes bespied en opgewacht,

onteerd, verkracht, zodat ze zich schamen.

Dat gebeurt mij niet.
…..
Tante

Ja, met hoeren en snoeren

en drinken en klinken met een van die baasjes.

Overal zijn wel Jantjes en Pietjes en Klaasjes

om meisjes als jij in ’t koren te leiden,

en zijn ze daar eenmaal met z’n beiden,

O, dan wordt Lijsje door Hannes gekeesd!

Nicht, jij bent ook wel zo bezig geweest,

Want bij jou op het land wacht men zo lang niet.
…..