KOSSMANN, Ernst

De Lage Landen: 1780-1980

…..
De jaren zestig

Zowel in Nederland als in België was de snelst toenemende bedrijvigheid geconcentreerd in een enkel landsdeel. In Nederland waren dat de provincies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht (waar bijna de helft van de Nederlandse bevolking woonde, namelijk 6 140 800 6 140 800 van de 13 387 000 van de 13 387 000 in 1973). Zij dreigden tot een ‘randstad’ ineen te groeien met als middelpunt de zich onstuitbaar uitbreidende haven en industrie van Rotterdam. Deze stad werd de belangrijkste aanvoerhaven van olie in een Europa dat zijn energie niet meer betrok uit steenkolen - die in 1950 74% daarvan leverde en in 1967 slechts 31,3% - maar uit de aardolie waarvan het aandeel in de totale energievoorziening gedurende deze jaren groeide van 10% tot 51,1%. De olieraffinagebedrijven in Pernis, de petrochemische industrie, de vergroting van Hoogovens bij IJmuiden creëerden aan de zeekust een landschap van hoogst moderne industrie en haar steunende bedrijvigheid. Het waren deze industrieën - de chemische industrie, de aardolieraffinaderijen en de metaalindustrie - die in de jaren zestig het krachtigst groeiden met jaarlijkse percentages van 14 voor de eerste twee en 9,5 voor de laatste. Ernstige politieke gevolgen had de voorsprong van de zeeprovincies niet. Het gegeven dat de Hollandse provincies de kern van de natie vormden én wat bevolking én wat economische activiteit én wat cultuur betreft, was sinds de oorsprong van de staat in de zestiende eeuw bekend en aanvaard. Overigens hebben de Haagse politici in de jaren van overvloed de ‘buitengewesten’ geholpen door het verstrekken van subsidies, het scheppen van gunstige vestigingsvoorwaarden voor de industrie, het bouwen van wegen en dergelijke zaken meer zonder dat daardoor het fundamentele gebrek aan evenwicht geheel werd opgeheven maar wel met het resultaat dat, ook dank zij de gelijktrekking van loon- en inkomenspeil, de welvaart zelf, hoewel voor een belangrijk deel in het westen verdiend, over het hele land werd verspreid.

…..