DEVILLÉ, Rik

Seksueel misbruik: Europees Recht is ondergeschikt aan Kerkelijk Recht – in De Wereld Morgen – 7 oktober 2022

Vandaag is het dertig jaar geleden dat ik eindelijk mijn eerste boek kon voorstellen aan de lezer. Twee weken eerder mislukte een eerste poging tot voorstelling van ‘De Laatste Dictatuur’ omwille van de druk die de toenmalige kardinaal Godfried Danneels op mij uitoefende, waardoor de avond voor de voorstelling op 22 september 1992 de voorstelling ervan werd afgelast. Er was die dag wél een boek, maar geen auteur op het avondjournaal.

Ik ben nu dertig jaar – en om en bij de veertienhonderd dossiers van seksueel en ander machtsmisbruik door priesters van diezelfde kerk – verder. Er kwam een Parlementaire Onderzoekscommissie rond sekten in 1997 en een Parlementaire Commissie rond seksueel misbruik in de kerk in 2010-2011. Weer tien jaar later, in oktober 2021 zette het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg de kroon op het werk met de uitspraak dat de Heilige Stoel van Rome immuniteit geniet. De aanleiding was een klacht uit Vlaanderen, wegens schuldig verzuim van paus en bisschoppen, ingeleid door het advocatenkantoor Van Steenbrugge. Het betrof een groepsvordering van vijfendertig slachtoffers van seksueel kindermisbruik in de Katholieke Kerk in België.

Met zes stemmen tegen één werd door de Europese rechters geconcludeerd dat de Heilige Stoel – op basis van zijn immuniteit als Staat – niet kan worden vervolgd en bijgevolg niet aansprakelijk gesteld kan worden voor misdaden van katholieke clerici of omwille van hun gebrek aan bijstand aan de slachtoffers van die clerici. Het Hof ontnam de slachtoffers met andere woorden het recht op toegang tot een rechter bij hun klacht tegen het hoofd van de kerk waarbinnen zij als kind seksueel werden misbruikt. Enkele maanden later kwam de Grote Kamer van het Europees Hof tot dezelfde conclusie. Op die manier is de burgerlijke procedure beëindigd zonder positief resultaat. De ontmoediging bij de aangesloten slachtoffers en hun begeleiders blijft bijzonder groot.

Maar er is meer aan de hand. Uit tal van individuele dossiers was echter gebleken dat er een structureel probleem moet zijn geweest, waardoor (…) de Belgische bisschoppen en andere kerkelijke verantwoordelijken zich hadden bezondigd aan schuldig verzuim. Van dat delict is sprake wanneer men nalaat hulp te verlenen aan een persoon in gevaar of onvoldoende informatie verstrekt aan betrokkenen voor de verder te volgen procedure. Ook werd in diverse dossiers vastgesteld dat de katholieke bisschoppen en andere kerkelijke verantwoordelijken reeds decennialang kennis hadden van seksueel misbruik gepleegd door een geestelijke op minderjarigen en toch verzuimden hulp te bieden. In plaats daarvan werden meestal de daders beschermd, overeenkomstig toenmalige instructies uit het Vaticaan. Zo konden de dossiers geheim worden gehouden en de smet op de Kerk beperkt.

…..