VAN BILSEN, Jef

Kongo 1945-1965

…..
De vooruitzichten voor de Vlaamse emancipatie waren in de jaren ’20 en ’30 niet rooskleurig. Bewuste en overtuigde Vlamingen speelden nagenoeg geen rol in parlement, regering, banken en industrie, gerecht, leger, universiteit. (…) De openbare diensten, de beleidstop van de staat en de banken en grote bedrijven waren niet alleen taalkundig Frans. Heel het belangenkluwen was in handen van onmacht is het Verdinaso opgericht. (…) Van Severen wilde compromisloos, buiten de ‘verstikkende’ sfeer van de partijen en de verkiezingen, een tegenmacht opbouwen, dank zij een geduldige mentaliteitsverandering, de vorming van een nieuwe Vlaamse elite, die beschaafd moest worden en bewust van eigen waarde en kracht, en die uiteindelijk langs later te bepalen wegen, dank zij een onweerstaanbare publieke opinie, de emancipatie zou afdwingen. Het doel was een Dietse staat, bestaande uit Vlaanderen en Nederland, onder een autoritaire overheid, gegroeid uit de ‘nieuwe elite’ en steunend op het solidarisme, een nog vage nationale solidariteitstheorie, die meer slogan zou blijven dan theorie zou worden

…..
‘In het blanke stadsgedeelte mochten de Congolezen niet wonen, maar wel komen werken als huispersoneel, handarbeiders of lagere kantoorbedienden in de bedrijven en openbare diensten. Ondanks deze vermenging was de segregatie ‘waterdicht’, in die zin dat alle zwarten de blanke wijk vóór zonsondergang moesten verlaten, tenzij ze een pasje van hun werkgevers konden tonen. […] Voor nieuwkomers uit Europa, die bezetting, verdrukking en oorlog hadden meegemaakt, bij wie een gevoeligheid voor racisme was gegroeid en die de naoorlogse periode in het teken van de mensenrechten, gelijke burgerrechten en het zelfbeschikkingsrecht hadden gezien, voor die mensen bood de koloniale maatschappij een archaïsche, haast vooroorlogse aanblik. Die indruk werd nog versterkt door de misprijzende en soms zelfs agressieve houding van heel wat blanken tegenover de Afrikaanse bevolking, en door een aantal uiterlijke kenmerken.

…..


Een dertigjarenplan voor de politieke ontvoogding van Belgisch Afrika

…..
‘Over dertig jaar staan de kinderen die tussen nu en 1960 geboren worden in het volle leven, ook de universitair geschoolde elite. Wat Kongo over dertig jaar is hebben wij dan ook tussen nu en 1960 à 65 in de hand. Indien wij het willen kunnen wij ervoor zorgen dat over een generatie onze Afrikaanse gebieden in staat zijn het roer van hun eigen boot in handen te nemen. Het is onze plicht en ons belang daarvoor te zorgen. Indien wij geen plan ontwerpen en uitvoeren zullen we niet tijdig het nodige doen.

…..
…. menselijke betrekkingen’ tussen beide rassen, waarvan Koning Boudewijn heeft gezegd dat zij op dit ogenblik het essentiële vraagstuk van onze koloniale politiek zijn, vormen de psychologische en morele grondslag zonder dewelke de toekomst van onze taak in Afrika ernstig zou bedreigd zijn. De beschaafde inlanders voelen zeer scherp de afwezigheid van sociale relaties tussen zwarte en blanke enkelingen en vooral gezinnen aan, van echte betrekkingen van mens tot mens, van ware vriendschapsbanden

…..
Aan de grondslag van een onbevreesde vooruitgang op de weg der ontvoogding moet echter een stevige welvaartspolitiek liggen. Ondanks alles wat op dit stuk in Kongo en Ruanda-Urundi reeds werd gepresteerd is een nieuw en evenwichtscheppend impuls van overheidswege aangewezen. Minister Buisseret heeft gelijk waar hij over de noodzakelijkheid van een inheemse middenstand spreekt. De middenstand en ook een welvarende boerenstand zijn hoekstenen voor een zelfbesturend land. In Kongo is de boerenstand erg ten achter. En men mag zeggen dat de lage lonen der arbeiders samenhangen met de mizerie van de broussedorpen. […] Vervolgens is er een geheel van maatregelen die vlug moeten doorgevoerd worden, op de gebieden van het grondstelsel en het eigendomsrecht, de sociale gelijkheid en het opheffen der discriminerende wetgeving op het contract van dienstverhuring, het burgerlijk recht, de rechterlijke inrichting, het fiscaal stelsel, de coöperatieven’

…..