LEDEGANCK , Karel
Aan Gent
Gij zijt niet meer
Gelijk weleer,
De trotse wereldstad, die koningen deed beven;
Gij zijt niet meer dat leeuwennest,
Dat wijdgeducht gemenebest,
Dat tot de volkren sprak, het hoofd fier opgeheven;
Niet meer de bakermat van Vlaandrens heldenmoed,
Niet meer de zetelplaats van weelde en overvloed.
Uw heerschappij
Is lang voorbij,
…..
't Is lang, sinds hier
De leeuwbanier
Ontrold werd voor het oog dier Neringen en Gilden,
Die elk, gelijk een legerschaar,
Het harnas gespten in 't gevaar,
En wilden wat was recht, en wonnen wat zij wilden!
…..
Het heerke van Maldegem,
Een Vlaamse overlevering.
Alva's wydgevreesde benden1
Overstroomden Neêrlands grond;
Bylen stortten bloed by beken;
Stapels blaekten in het rond:
Al wie Vaderland en vryheid
Hulde of trouw had durven biên,
Moest een prooi zyn van den bloedraed,
Of het moordschavot ontvliên.
Menig dapp're greep naer 't slagzwaerd,
Of, in 's watergeuzen schuit,
Kaepte wraekvol op den spanjaerd,
Mestte zich met bloed en buit;
Maer de woestaerd, die onhandig
Zich aen eer noch wetten houdt,
Koos pistool en pook tot wapen,
En bezette 't naeste woud.
Wee den Roomsche, die vermetel
't Rot der wilde geuzen tart!
Wee vooral den vromen pater:
Menig dolk mikt hem naer 't hart!
Bloed eischt bloed: in blyden yver
Juichte men by s'ketters dood;
Doch nu was de vuist der weêrwraek
Ook van 't bloed der priestren rood.
Vlaend'ren had nog aen den zeekant
Menig dichtbewassen streek,
Waer de Belg, in vroegere eeuwen,
Cesars adelaer ontweek:
Dáér ook rees de bange noodkreet
Der vermoorden, jong en oud,
En de aloude naem herleefde
Van 't Genadelooze woud1.
Jeudige Arnold was toen leenheer
Van 't getrouwe Maldegem:
Vlaend'ren had geen braver ridder;
Ieder minde en eerde hem.
Gul en goed was hy den goeden,
Maer den boozen streng en straf;
't Scheen dat de engel van Gods wrake
Door zyn' mond het vonnis gaf.
O hoe zwol zyn hart van wrevel
Als hem kondschap werd gedaen
Van het rooven, branden, moorden,
Op zyn onderzaet begaen:
Ylings vliegt hy hen ter hulpe;
Hy doorkruist het beukenbosch,
Ziet zyn burchtpoort in de scheem'ring,
En weêrhoudt zyn brieschend ros.
Maer, wie fluit daer in de struiken?
Maer, wat ritselt daer door 't loof?
't Is de woeste geuzenbende,
Afgericht op moord en roof.
's Paerden teugel is vermeesterd;
Vuerroers gapen van rondom,
En des ridders trouwste lyfknecht
Staet ook in der roov'ren drom
En een stem roept: ‘Spaert hem, broeders!
Hy was my zoo goed een heer!’
- ‘'t Zy zoo’ spreekt het hoofd der moorders,
‘Dat hy leve, en dat hy zweer'
Nooit te zeggen met den monde,
Noch te schryven met der hand,
Wien als boschgeus hy gekend heeft,
Noch hun schuilhoek in dit land.’
Arnold schrikte, en zwoer: de geuzen
Volgden hem in 's heeren zael.
Luide klonk hun lied in 't ronde,
By de boordevolle schael;
En zy dronken tot de slaepzucht
Zwaer op aller oogen viel,
Wyl, by Arnold, eed en wrake
Hevig kampten in de ziel.
Eensklaps sluipt hy weg: de sloten
Sperren op van zael en poort;
En de wraek, met vleugelvoeten
Dryft hem door de straten voort.
‘Op, myn leenmans! op, myn burg'ren!
Trouwe Maldegemmers, op!
Naer de raedzael!’ en de stormklok
Klept en bomt met klop op klop.
't Raedhuis krieIt. ‘Maekt plaets,’ roept Arnold;
Angstvol deinst men in het rond.
‘Zand, droog zand!’ - ‘Hier is er, ridder.’
- ‘Breid het effen op den grond.’
- ‘'t Is gedaen’ - En nu schryft Arnold
Met zyn voet in 't dunne zand
Waer de wilde geuzen schuilen,
Lang de schrik van stad en land.
‘Nu te wapen, myn vassalen!
Nu het roofnest uitgeroeid!
Brengt ook keet'nen, dat elk moorder
Tot versmachtens zy geboeid!
Zy zyn dronken.... dat zy dorsten!
Dat zy hongren tot den dood!
Ja, dit zy hun straffend vonnis:
Dat zy hong'ren tot den dood.
Jonker Arnold, jonker Arnold,
Gryp in Godes regten niet!
Hy alleen verwyz' tot sterven,
Hy alleen; de sterfling niet.
En door honger!.... Kent gy honger,
Weeldeling, die vroeg en laet
Aen des levens feestbanketten,
Blygemoed ter maeltyd gaet?
't Vliegt al burchtwaerts: hof en omtrek
Flikkeren van toorts en stael.
Men dringt binnen: 't rot der geuzen
Ronkt in roes, ter heerenzael.
‘Sleurze naer den diepsten kerker;
Klinkt ze aen ringen; reikt hun toe
Elk één broodje en één kruik waters;
Metselt dan den ingang toe!’
Afschrik stolt hun 't bloed in de ad'ren,
Koude rilt door elks gebeent!
Veertig vastgeklonken moorders
Staen daer roerloos en versteend;
't Brood en 't water wordt gegeven,
Steen en mortel aengebragt;
De ingang wordt steeds naeuwer.... sluit zich,
En.... voor hen is 't eeuwig nacht!
Wreed geschokt is ieders harte;
Arnold schynt alléén gerust:
‘Ik’ zoe spreekt hy, ‘ben hier regter,
Van myn plichtbezef bewust.’
Hy ging slapen; maer de morgen
Had vergrysd zyn ravenhair:
Nog zes morgenden verschenen,
Zilver was zyn ravenhair.
Om wat oorzaek? niemand weet het;
Doch men wil dat hy den nacht
Van die zeven schrikbre dagen
Niet te bed hebb' doorgebracht;
En men zegt dat een gestalte
Had gewandeld, al dien tyd,
Langs den gang, die eng en somber
Naer den diepen kerker leidt:
En wat had hem daer gedreven?
En wat had hy daer gedaen?
Was hy aen den muer gaen luistren?
Hoorde hy hun wanhoop aen,
Hun gebeden, of hun vloeken
In den bangen jongsten nood,
Of den wilden lach der stuipen,
Of het reut'len van den dood?
Zeker is 't, dat nooit, na dezen,
Glimlach op zyn lippen kwam:
Weemoed trok hem langzaem grafwaerts,
Doofde stil zyn levensvlam.
Ook de naem van 't edel stamhuis
Stierf met Arnold; voor den tyd
Werd zyn afgeteerd gebeente
By zyn vad'ren neêrgeleid.
En zyn burcht, weleer zoo prachtig,
Is thans niets dan ak'lig puin;
Slechts één torentje en twee linden
Heffen nog de schaem'le kruin:
En men ziet er nog den kerker,
En men vindt nog ieder' ring,
Waer 't verdorde rif der moorders
Eeuwen lang aen keet'nen hing.