VOSMAER, Carel

Amazone

…..
Dat is niet met éen woord te zeggen. Zie eens, Michelangelo overweldigt zó, dat men er toe verleid wordt, zoo als door alles wat bovenmatig is, hem groter te vinden. Toch is de ingehouden, zich zelf meester zijnde kracht van Sanzio, die nooit buiten de grenzen van het edelste schoon gaat, misschien een absoluter, hoger, blijvender standpunt, dan de titanische woede van Buonarroti. Michelangelo's welfbeschildering in de Sixtina is een verbazende schepping. Het ganse scheppingsdrama is er door Michelangelo op zijn beurt ook geschapen. Die dit dacht en uitvoerde had haast de wereld ook wel kunnen scheppen. Zeker is hij een geniaal beeldhouwer en architect, maar het staat bij mij vast dat hij noch groter is als schilder. Hij is volslagen meester van alle vormen, hij maakt mensen die zich anders kunnen bewegen dan de gewone. Zijn schildering is vlak, dun, met weinig volstaande, en toch is alles volkomen gemodelleerd. Alles is harmonisch in zijn kleur; hij is daar ook een verbazend kolorist of juister, meester van den toon; de behandeling heeft iets van wat zij sfumato noemen, het licht is getemperd, slechts hier en daar zachte reflexen op het vlees. Er zijn ogenblikken dat ik denk dat de zoldering van de Sixtina het hoogste is dat de schilderkunst ooit heeft voortgebracht. Die scheppingsbeelden staan stellig hoger dan die van Rafaël's loggia's. De sixtijnse beelden zijn kosmisch, niet christelijk; zij zijn buiten tijd en land. Michelangelo's God is niet Jahweh, maar een Uranus, en diens daden zijn vermenselijkte natuurprocessen. Zijn Jezus is iets als Hermes. Zijn scheppende God, zijn Adam, zijn val en verdrijving uit het paradijs - neen, tegen zulke kosmogonische wezens is de liefelijk schone Rafael niet opgewassen

…..