BERGMANN, George

Gedenkschriften

…..
Het grote doel van het Frans bestuur was en moest zijn de volken, die het aan zijn juk onderworpen had, te verfransen, hun tevoren bestaande nationaliteit, zeden en gebruiken te doen vergeten, en het vernietigen van de volkstaal in Vlaams België moest dus ook een voorwerp der pogingen uitmaken van het landbeheer.

Onder de Franse Republiek werd het Vlaams uit alle besturen gebannen en uitgesloten, de Vlamingen moesten zich maar behelpen zoals zij konden; maar onder Keizer Napoleon ging men verder: algemeen verbod werd gedaan niets anders meer dan de Franse taal te gebruiken in alle hoegenaamde akten, plakbrieven, aankondigingen, dagbladen, ja zelfs in het uitgeven en herdrukken van Vlaamse werken en schriften.

Desniettemin bleef het eigenlijke volk het Vlaams gebruiken, Vlaamse toneelstukken spelen, zelfs Vlaamse prijskampen uitschrijven en, niettegenstaande de dagelijkse onvermijdelijke aanraking met Franse ambtenaren, bleef het uitsluitend Vlaams spreken en wilde het zelfs het Frans niet verstaan. Aan verfransen onzer Vlaamse bevolking was niet te denken: er was en er bleef een onoverwinnelijke afkeer tussen de Vlaming en de Fransman heersen.

…..
Wederom werden de mogendheden geroepen om over het lot van Napoleon uitspraak te doen. En op de vraag wat men met Napoleon zoude doen, had de woeste Blücher dadelijk een afdoende en radicaal antwoord gevonden: ‘Men schiete de bloedhond, de beul der mensen voor de kop; ja, voor de kop, eerder zal men in de wereld rust noch vrede vinden.

…..
Bernard Schreuder, mijn nieuwe schoonbroer, bekwam, zoals men weet, een zekere vermaardheid in de schoolwereld. In België werd als het ware het lager onderwijs door Koning Willem aan zijne bijzondere leiding en zorg toevertrouwd; hij werd gelast hetzelve van de gronde in te richten te midden ener bevolking, die zo niet vijandig, ten minste met de grootste onverschilligheid zijne handelingen aanzag. Zijne pogingen werden met een schier onverhoopte uitslag bekroond. Nooit was het volksonderwijs in België in zo weinige tijd zulke reuzenschreden vooruitgegaan en Schreuder werd met recht door het Nederlands bestuur als de vader van het lager onderwijs in België beschouwd.

…..
Later slaagde men er in, de broeder tegen de broeder te wapenen, de Oranjevorst met de haat en het afgrijzen van het volk te overladen. Later scheurden zich de Belgen gewelddadig van hun Noorderbroeders los. En zij verbrijzelden het schone Koninkrijk der Nederlanden, om het door het zwakke Koninkrijk België te vervangen, dat ging afhangen van de goeden wil, de willekeur, de begeerlijkheid, de grilligheid zijner machtige naburen.

En inderdaad driemaal werd onder de derde Napoleon België met een inlijving bij Frankrijk bedreigd en in de Frans-Duitse oorlog van 1870 stelde de toekomstige President der Franse Republiek Thiers de verdeling van België voor aan de oorlogvoerende partijen als een middel om de vrede te sluiten.

Elders heb ik enige woorden gezegd over de noodlottige gevolgen, welke de omwenteling van 1830 voor het vrijzinnig gedeelte van België moest hebben. Ik zal hierop niet meer terugkeren, maar ik houd er aan, te verklaren, dat, hoe meer ik in jaren ben gevorderd, hoe meer zich aan mij de overtuiging heeft opgedrongen, dat onze landgenoten van 1830 een onvergeeflijke dwaasheid begingen met het Koninkrijk der Nederlanden te vernietigen.

…..